8. Sınıf Cümlede Anlam Konu Anlatımı

CÜMLEDE ANLAM

Cümle: Yargı bildiren sözcükler dizisidir.

Cümlede Anlam İlişkileri

Amaç Sonuç Cümlesi

Bir yargının hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir.

Neden Sonuç Cümlesi

Bir yargının nedeniyle birlikte verildiği cümlelerdir.

 

• Sınavı kazanmak için çok çalışıyor. (amaç)
• Sınavı kazandığı için ailesi onu tebrik etti. (neden)

 

• Para çekmek için bankaya gittim. (amaç)
• Bütün paramı çektiğim için bankada param kalmadı. (neden)

 

Koşul Cümlesi

Bir yargının gerçekleşmesinin başka durum ve olaylara bağlandığı cümlelerdir.

 

• Yüz soru çözmeden sinemaya gidemezsin.
• Düzenli yürüyüş yaparsan kilo verebilirsin.

 

Karşılaştırma Cümleleri

Çeşitli kavram ya da varlıkları benzerlik, farklılık, üstünlük gibi açılardan kıyaslayan cümlelerdir.

• Muğla, Aydın’dan daha soğuktur.
• En sevdiğim şair Orhan Veli’dir.
• Bu yaz, geçen yaza göre daha sıcak olacakmış.

 

Karşıt Anlamlı Cümleler

Anlamca birbiriyle çelişen cümlelerdir.

 

• Ağaç yaşken eğilir.
• Öğrenmenin yaşı yoktur.

 

Yakın Anlamlı Cümleler

Birebir aynı anlama gelmeyen ancak anlam olarak aynı doğrultuda olan cümlelerdir.

• Bütün balık yemeklerini severim.
• Denizden babam çıksa yerim.

 

• Ona zeytin dalı uzatmalısın.
• Artık barışmalısınız.

 

Eş Anlamlı Cümleler

Aynı anlama gelen iki cümleyi farklı sözcüklerle ifade etmektir.

• Bu bardağın yarısı dolu.
• Bu bardağın yarısı boş.

 

Anlatımına Göre Cümleler

Tanım Cümlesi

• Bu nedir sorusunun cevabını veren cümlelerdir.
• Öznel veya nesnel olabilir.

• Şiir gönülden gönüle ulaşan bir köprüdür.
• Kanguru arka ayakları üzerinde sıçrayabilen otçul, keseli bir hayvandır.

 

Öznel Anlatım: Doğruluğu veya yanlışlığı kişiden kişiye değişen, kanıtlanamayan yargıları içeren cümlelerdir.

Nesnel Anlatım: Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilen yargılardır.

• İstanbul, tarihi ve doğal güzellikleriyle dünyanın en güzel şehirlerindendir.

*Güzellik kavramı kişiden kişiye değişebilir, özneldir.

• Toplantıda konuşulanlar çok sıkıcıydı.

*Sıkıcılık kavramı kişiden kişiye değişebilir, özneldir.

• Filmde olaylar bir kasabada geçiyor.

*Filmde olayların bir kasabada geçtiği değişmez bir gerçektir. Nesneldir.

• Ay,dünyanın uydusudur.

*Bilimsel veriler nesneldir.

 

 Sitem ve Yakınma

Bir kişiye olan dargınlığı kırgınlığı öfkelenmeden belirtmeye sitem denir.

Bir şeyden şikayet etmeye yakınma denir.

• Dün yüzüme bile bakmadan gittin. (sitem)
• Her gün bu evi temizlemekten bıktım. (yakınma)

 

İçerik ve Üslup

İçerik bir yazının konusunu bir şiirin temasını yani eserde nelerden söz edildiğini anlatan cümlelerdir.

Üslup bir konunun yazar tarafından nasıl anlatıldığıdır.

Dilinin ağır sade veya akıcı olması, anlatımının sanatlı süslü ya da açık olması, kullandığı cümlelerin uzun kısa düz devrik olması gibi ifadeler üslup belirten cümlelerdir.

• Yazar bu eserinde eşini kaybeden iki çocuklu genç bir bayanın hayat mücadelesini ele almış. (içerik)
• Yazar romanında halk söyleyişlerinden ve deyimlerden sıkça yararlanmış. (üslup)

 

Varsayım

Henüz gerçekleşmemiş bir olayı olmuş gibi hayal etmektir.

• Farz edelim ki seni de çağırdılar, gider misin?
• Tut ki bir gün dünyayı geziyorsun.

 

Öneri

Bir konu hakkında tavsiye verilen cümlelerdir.

• Kilo vermek istiyorsan düzenli yürüyüş yapmalısın.

 

Tahmin (Sezgi)

Akla veya verilere dayanarak bir olayın olup olmayacağını önceden kestirmeye çalışmaktır.

• Senin bu konuyu çabuk anlayacağını sanıyorum.
• Birinciliği bizim okulun alacağını tahmin ediyorum.

Olasılık (ihtimal)

Gerçekleşmesi kesin olmayan bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin olabilirlik durumudur.

• Belki toplantıdan sonra eve gideriz.
• Akşama işleri biterse bize gelebilir.

Pişmanlık ve Hayıflanma Cümleleri

Pişmanlık geçmişte yapılmış olan bir şeyden duyulan üzüntü, hayıflanma ise fırsat varken yapılmamış olan bir şeyden duyulan üzüntüdür.

• Keşke ona o kadar kötü sözler söylemeseydim. (pişmanlık)
• Keşke emekli ikramiyemi aldığımda ev alsaydım. (hayıflanma)
• Ah gençken gezip eğlenmek varmış. (hayıflanma)
• Buzlu yolda arabayı o kadar hızlı kullanmamalıydım. (pişmanlık)

 

Eleştiri- Öz Eleştiri

Eleştiri: Bir durum ya da olayla ilgili olumlu ya da olumsuz yorum yapmaktır.

• Şiirleri anlam derinliği taşımıyor.

Öz eleştiri cümlesi: Kişinin kendisiyle ilgili konuları eleştirmesidir.

• Son zamanlarda yeterince kitap okumuyorum.

 

Aşamalı Durum

Bir durumun giderek artmasını veya azalmasını ifade eder.

• Günden güne iyileşiyor.

 

Ön Yargı Cümleleri

Henüz gerçekleşmemiş bir olay veya durumun nasıl sonuçlanacağıyla ilgili olumlu ya da olumsuz hüküm veren cümleleridir.

• Eminim yine sınavı kazanamayacak.
• Biliyorum benim oğlum dişçiliği kazanacak.

Küçümseme ve Azımsama Cümleleri

• Bir şeye değer vermeyip onu küçük görmek küçümsemek, bir şeyi miktar olarak az bulmak azımsamaktır.

• Yoksa o sınavı kazanabileceğini mi sanıyor. (küçümseme)
• Bu kadar parayla ne alabileceğini sanıyorsun? (azımsama)

 

Beklenti ve Gerçekleşmemiş Beklenti

• Sınavdan iyi bir puan alacağını umuyor. (beklenti)
• Sınavdan iyi bir puan alacağını umuyordu. (gerçekleşmemiş beklenti)