FECR-İ ATİ

Fecr-i Ati Edebiyatının Genel Özellikleri:

• • Servet-i Fünun dergisinde 1910’da bir bildiri yayımlayarak kendilerini kamuoyuna duyuran bir edebiyat topluluğudur.
  • Edebiyatımızda bildiri yayımlayan ilk topluluktur, daha sonra Yedi Meşaleciler ve Garipçiler de bildiri yayımlamışlardır.
  • Topluluk üyeleri edebiyatta yenilikler yapma amacını taşımışlardır.
  • Fecr-i Aticiler “Sanat şahsi ve muhteremdir.” görüşünü savunmuşlardır.
  • Fransız edebiyatını örnek aldılar.
  • Servetifünûn’a tepki olarak ortaya çıkmışlar, onları yeteri kadar Batı yanlısı olamamakla suçlamışlardır fakat eleştirdikleri Servetifünûn’dan öteye gidememişlerdir.
  • Sanat anlayışları, dil ve üslup yönünden Servetifünûn’a benzer.
  • Şiirlerinde ağır, süslü bir dil kullanmışlardır. Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara sıkça yer vermişlerdir.
  • Türk edebiyatına herhangi bir yenilik getirememişlerdir.
  • Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmışlardır.
  • Serbest müstezat nazım biçimini geliştirerek kullanmışlardır.
  • Aşk ve tabiat, şiirlerinde işledikleri başlıca konulardır.
  • Aşk teması, romantik ve duygusal özellik taşır. Doğa tasvirleri gerçekten uzaktır.
  • Şiirlerinde kişilerin psikolojik sorunlarına yer verdiler.
  • Sanatlı söyleyişlere ve imgelere sıkça yer vermişlerdir.
  • Düz yazı alanında önemli bir varlık gösteremeyen Fecriati sanatçıları, topluluk dağıldıktan sonra çeşitli alanlarda başarılı örnekler vermişlerdir.
  • Topluluk üyeleri şiirde sembolizm, parnasizm ile empresyonizmden; roman ve hikâyede realizm ile natüralizmden etkilenmişlerdir.
  • Fecr-i Ati bir bakıma Servet-i Fünun’la Milli Edebiyat arasında bir köprü işlevi görmüştür.
  • Bu dönem sanatçıları tiyatro türüne pek önem vermemişlerdir.
  • Batı’yla sanat bakımından daha güçlü ilişkiler kurmayı, halkın sanat kültürünü geliştirmek için halka konferanslar vermeyi, sanatı ileriye taşımayı amaçlamışlar; ama kısa sürede dağılan etkisiz bir topluluk olmuşlardır.
  • Fecr-i Aticilerin çoğu Milli Edebiyat akımına katılmış; bu dönem bir tek Ahmet Haşim’le anılır olmuştur.
  • Sanat anlayışlarında bir bütünlük olmadığı için Fecriati Topluluğu kısa süre içinde dağılmıştır.

Fecr-i Ati Edebiyatı’nın Sanatçıları

AHMET HAŞİM (1884 – 1933)

• 1909’da Fecr-i Aticilere katılmıştır.
• Fecr-i Ati topluluğu dağıldıktan sonra da yoluna devam etmiştir.
• Fecr-i Ati topluluğunun ve modern Türk şiirinin en önemli şairlerindendir.
• “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” başlığı altında şiir anlayışını açıklamıştır.
• Saf şiir anlayışına bağlı kalmıştır.
• Şiirde konudan çok, söyleyişi önemser.
• Gerçek şiir ona göre herkesin kendisine göre yorumlayabileceği şiirdir.
• Şiiri duyulmak için yazılan sözden çok musikiye yakın bir tür olarak görür.
• Önceleri Arapça ve Farsçayla yüklü bir dili varken, zamanla Türkçe ağırlıklı bir dile yönelir.
• Şiirlerinde aşk ve doğa, çocukluk anıları, gerçek hayattan kaçış konuları egemendir.
• Güneşin doğuşu ve batışı, göl, kızıl renkler, akşam onun şiirlerinde sıkça yer bulur.
• Bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.
• Sembolizmden ve empresyonizmden etkilenmiştir.
• “Sanat için sanat” anlayışına bağlıdır.
• Fıkra, sohbet gezi yazısı türlerinde de önemli eserler vermiştir.

Eserleri:

• Şiir: Piyale, Göl Saatleri
• Sohbet: Gurabahane-i Laklakan (Fıkra özelliği de gösterir)
• Fıkra: Bize Göre (Bu kitaptaki bazı metinler deneme türü içerisinde değerlendirilmektedir.)
• Gezi yazısı: Frankfurt Seyahatnamesi

TAHSİN NAHİT (1887 – 1919)

• Fecr-i Ati topluluğu şairi ve oyun yazarıdır.
• Bireysel konulu şiirler yazmıştır.
• Şiirleri sanat gücü bakımından çok güçlü değildir.
• Şiirleri Ahmet Haşim etkisindedir.
• “Adalar, Kamer ve Zühre şairi” olarak tanınmıştır.
• Genelde kadın ve aşk temalarını işlemiştir.
• Tiyatroyla da yakından ilgilenmiştir. Tekniği zayıftır.

Eserleri:

• Şiir: Ruh-i Bikayd
• Tiyatro: Hicranlar, Jön Türk, Firar, Aşkımız, Sanatkârlar, Ben Başka, Talak, Kırık Mahfaza, Osman-ı Sani, Kösem Sultan

EMİN BÜLENT SERDAROĞLU (1886 – 1942)

• Galatasaray futbol takımının ilk kaptanıdır ve kurucuları arasındadır. Fenerbahçe ile oynanan ilk maçta ilk golü atmıştır.
• Fecriati Döneminde “destansı” yönü ağır basan epik şiirler yazmıştır.
• Hem bireysel hem de toplumsal konularda şiirler yazmıştır.
• Şiirlerinde benzetme ve istiarelere gereğinden çok yer vermiştir.
• Victor Hugo’nun “Mavi Gözlü Yunan Çocuğu” adlı şiirine karşı yazmış olduğu “Kin” şiiriyle tanınmıştır.

Eserleri:

• Şiir: Kin, Hatay’a Selam, Dev Şarkısı

CEMİL SÜLEYMAN (ALYANAKOĞLU) (1886 – 1940)

• Hikâyelerinde özellikle halk arasından seçilmiş tiplere yer verir.
• Teknik bakımdan kusurlu olmakla birlikte romanlarındaki psikolojik tahliller başarılıdır.

Eserleri:

• Roman: İnhizam, Siyah Gözler, Kadın Ruhu
• Öykü: Timsal-i Aşk, Ukde