Sözlü Anlatım Türleri
Mülakat (Görüşme)
*Tanınmış veya alanında söz sahibi bir kimsenin belirli konulardaki görüşlerini öğrenmek amacıyla soru-cevap şeklinde yapılan yüz yüze konuşmalardır.
*Genellikle gazete ve dergilerde yayımlanır.
*Görüşmeye katılacak kişiyle ön görüşme yapılmalı; bu kişiye mülakatın yeri, zamanı, amacı bildirilmelidir.
*Mülakat yapacak kişi konuyla ve kişiyle ilgili yeterli bilgiye sahip olmalıdır.
*Konunun sınırları iyi çizilmelidir. Sorular iyi seçilmeli ve mülakat bittiğinde tüm sorular cevap bulmalıdır.
*Görüşme yapılan kişinin duygu ve düşünceleri değiştirilmeden yazıya geçirilmelidir.
Söylev (Nutuk,Hitabet)
*Bir topluluğu etkileyip yönlendirmeyi amaçlayan coşkulu konuşmalardır.
*Söylevi yapacak kişinin diksiyonunun iyi olması; jest ve mimiklerini, el kol hareketlerini etkili kullanması ve ses tonunu iyi kontrol etmesi gerekir.
*Konuşmacı konuşacağı topluluğu iyi tanımalı, ne söyleyeceğini bilmelidir.
*Söylev bir kağıttan da okunabileceği gibi, kısa notlar alan konuşmacının metne bağlı kalmadan, samimi ve coşkulu bir şekilde konuşması ile de olabilir.
Konferans
*Herhangi bir konuda açıklama ve öğretme amacıyla dinleyiciler karşısında yapılan konuşmadır.
*Konferansı veren kişi alanında uzman olmalıdır.
*Sıkıcı konuşulmamalı, özellikle çok uzun konuşmalardan kaçınılmalıdır.
*Konferansı tek bir kişi verir ve dinleyiciler konuşmaya dahil olmaz. Ancak konferansın sonunda dinleyiciler soru sorabilir.
*Konferansın amacı bilgi verme olduğu için açık ve anlaşılır bir ifade benimsenmelidir.
Açık Oturum
*Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun uzmanları tarafından bir başkan yönetiminde dinleyici grubu önünde tartışılmasıdır.
*Ele alınan konuyla ilgili bir sonuca ulaşılmaya çalışılır.
*Konuşmacı sayısı 3-5 arasındadır.
*Başkanın konu hakkında bilgili olması, konuşmacılara eşit süre vermesi, tarafsız olması, konu dışına çıkılmasını engellemesi, konuşmacıları sorularıyla yönlendirerek gerektiğinde kısa değerlendirmeler yapabilmesi gerekir.
*Başkan konuşmalar sırasında not alır ve sonunda konuşmaları özetler.
*Bir salonda izleyici önünde ya da televizyonda izleyiciler olmadan da yapılabilir.
Panel
*Toplumu ilgilendiren bir konunun, dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde uzmanlar tarafından tartışılmasıdır.
*Konuşmacılar bir başkan yönetiminde konuşturulur. Konuşmacıların konuşma süresi 10-15 dakika ile sınırlıdır.
*Resmiyetten uzak samimi bir hava vardır.
*Panel sonunda başkan tarafından dinleyicilere soru sorma ve görüşlerini açıklama imkanı verilirse panel “forum”a dönüşür.
Forum
*Herkesi ilgilendiren bir konu üzerinde, bir başkan yönetiminde farklı gruplardan dinleyicilerin söz sırası alarak yaptıkları tartışmalardır.
*Panelin devamı niteliğindedir. Panelden sonra forum yapılacaksa başkan tarafından dinleyicilere duyurulmalıdır.
*Forumun sonunda başkan konuşulanları özetler.
Sempozyum
(Bilgi Şöleni)
*Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, konunun uzmanları tarafından, bildiri hazırlanarak sunulmasıyla gerçekleştirilen tartışmalardır.
*Diğer tartışma türlerine göre bilimsel değeri daha yüksektir.
*Konuşmacı sayısı en fazla 6 olabilir.
*Birkaç oturumdan oluşabilir, her oturumda başkan değişir, bazen birkaç gün sürebilir.
*Sunulan bildiriler ve alınan kararlar bilimsel değer taşır ve bu yüzden basılarak kamuoyuna duyurulur.
*Ciddi, bilimsel bir tavır ve açıklayıcı anlatım kullanılır.
Münazara
*Seçilen herhangi bir konu üzerinde, farklı iki düşüncenin, bir jüri önünde iki grup arasında tartışılmasıdır.
*Jüride en az 3 kişi olmalıdır.
*Bir başkan yönetiminde gerçekleşir.
*Diğer tartışma türlerine kıyasla bir yarışma havası içindedir.
*Gruplar en fazla 4 kişiden oluşur.
*Her grubun bir sözcüsü olur.
*Sözcüler arkadaşlarını tanıtır, konunun hangi yönü üzerinde duracaklarını belirtir.
*Katılımcılar konuşmasını bitirdikten sonra, son söz olarak sözcüler savunmalarını gerçekleştirir ve tartışma biter.
*Jüri bir değerlendirme yapar ve kazananı ilan eder.
